Thực sự không ai muốn đưa côn trùng, cao su, chất trừ nấm mốc và còn nhiều thứ khác nữa... vào bụng. Thế nhưng, ở nhiều người, từng ấy thứ vẫn tồn tại trong cơ thể. Thủ phạm là một số thực phẩm làm cầu nối.
Những thông tin về các chất phụ gia trong thực phẩm chỉ được nhiều người biết đến từ khi có Internet. Cũng nhờ Internet làm phương tiện chuyển tải, các nhà hoạt động sức khỏe môi trường mới có thể dễ dàng phổ biến danh sách những chất phụ gia gây hại hiện diện trong các món ăn. Những tên tuổi kinh doanh ẩm thực thế giới như Big Food, Whole Foods, Wal-Mart hay Kroger đã tuyên bố loại bỏ một số lượng chất phụ gia ra khỏi cửa hàng của mình.
Dưới đây là 11 chất phụ gia có mặt trong danh sách ấy:
1. Chất BHA hay BHT
Bản chất: Những món ăn vặt như khoai tây chiên thường được chế biến bằng dầu thực vật. Chất dầu này có thể có mùi hôi sau khi khoai chiên được đóng gói. Quá trình ấy được gọi là ô-xy hóa. BHA và BHT là những chất chống ô-xy hóa.
Thực trạng: Chất BHA (butylated hydroxy anisole) và BHT (butylated hydroxy toluene) có nguy cơ gây bệnh ung thư nhưng vẫn còn được dùng hợp pháp trong thực phẩm. Tuy nhiều công ty đã loại bỏ chúng ra khỏi thực phẩm đóng gói của họ nhưng những chất này vẫn còn hiện diện ở một số món ăn.
Sử dụng khác: Dùng trong các sản phẩm hóa dầu, cao su, mỹ phẩm.
Sản phẩm thay thế: Tocopherols, trên nhãn thực phẩm ghi là vitamin E.
2. BVO (Dầu thực vật chứa bromine)
Bản chất: Đây là chất điện giải giúp các phân tử hương vị trong nước giải khát đóng chai tan đều mà bạn không cần phải lắc lon trước khi uống. Tuy nhiên, uống quá nhiều nước giải khát chứa chất này sẽ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, gây ra chứng bất lực và giảm ham muốn ở nam giới.
Thực trạng: Gần đây, công ty nước uống thể thao Gatorade đã tuyên bố ngưng sử dụng BVO.
Sử dụng khác: Bromine có trong thuốc xịt mũi, chất chống cháy, thuốc nhuộm tóc, thuốc diệt côn trùng và trong các hóa chất tắm nóng.
Sản phẩm thay thế: Chất nhũ hóa Sucrose acetate isobutyrate.
3. Chất Diacetyl
Bản chất: Phản ứng tự nhiên của chất này khiến bắp nổ trong lò vi sóng có hương vị bơ thơm lựng. Ăn thì ngon nhưng hít thở nó lại không lợi cho sức khỏe. Công nhân làm trong nhà máy chế biến bắp nổ có chất này dễ bị bệnh đường hô hấp.
Thực trạng: Những thương hiệu sản xuất bắp nổ có tiếng đã thôi không dùng chất diacetyl này nữa. Bang California (Mỹ) cũng đã đưa ra dự luật cấm chất này.
Sử dụng khác: Làm chất phụ gia lên men trong công nghiệp sản xuất bia.
Sản phẩm thay thế: Nhiều công ty lớn vẫn chưa tiết lộ họ thay diacetyl bằng gì nhưng các nhà nghiên cứu đã xác định một số chất thay thế cũng tiềm ẩn nguy cơ có hại tương tự.
4. Chất Dimethylpolysiloxane
Bản chất: Nếu thả khoai tây chiên vào dầu nóng sẽ làm dầu sủi bọt khí. Chất Dimethylpolysiloxane là hóa chất gốc silicone chống tạo bọt giúp tăng tuổi thọ sử dụng cho dầu ăn. Nhiều loại thực phẩm dùng chất phụ gia này từ giấm đến sô-cô-la, kẹo cao su...
Thực trạng: Các chuyên gia FAO và WHO cho rằng nguy cơ gây độc của chất này thấp.
Sử dụng khác: Nó còn được dùng để chế biến nhựa dẻo silly putty làm đồ chơi trẻ em, dùng trong mỹ phẩm, dầu gội đầu và keo trét.
5. Chất nhuộm nhân tạo
Bản chất: Hầu hết thực phẩm bán ở châu Âu đều chứa phẩm màu nhân tạo nhưng có đính nhãn cảnh báo nguy cơ gây tăng động ở trẻ em. Người tiêu thụ Mỹ cũng đã quan tâm đến vấn đề này.
Thực trạng: Hãng thực phẩm Kraft của Mỹ đã quyết định loại phẩm nhuộm này ra khỏi các công thức chế biến phô-mai và maccaroni. Cùng với động thái ấy là các hãng Frito-Lay, General Mills và thương hiệu súp gà Chik-Fil-A.
Sử dụng khác: Dùng trong công nghiệp dược, mỹ phẩm, kính áp tròng và chỉ khâu.
6. Chất can-xi Propionate
Bản chất: Loại chất bảo quản dùng trong bánh mì và bánh cuộn.
Thực trạng: CSPI (Trung tâm khoa học lợi ích cộng đồng) đưa chất này vào danh sách an toàn. Nhưng một số thương hiệu bánh dùng bột mì lên men (cultured wheat flour) để thay thế.
Sử dụng khác: Người ta cũng dùng chất này để bảo quản thuốc lá, chế biến cao su tổng hợp
7. Chất Ka-li Sorbate
Bản chất: Đây là loại chất bảo quản rất phổ biến, giúp ngăn cản sự phát triển của men, nấm mốc trong sữa chua, phô-mai, mứt, bánh ngọt và thịt bò khô.
Thực trạng: CSPI đưa nó vào danh sách an toàn nhưng một vài thương hiệu kinh doanh sữa chua như Chobani đã mạnh dạn không dùng nó.
Sản phẩm thay thế: Trong nỗ lực phát triển “nhãn sạch”, một số nhà tham vấn đã đề xuất loại bỏ chất này ra khỏi dầu trộn xà-lách rồi thêm dòng chữ “trữ lạnh sau khi mở” lên nhãn.
8. Chất béo no
Bản chất: Chất béo no (transfat) thường có trong dầu thực vật đã được hydro hóa một phần. Nó làm giảm lượng cholesterol tốt và tăng cholesterol xấu. Từ năm 2006, phía chức trách đã yêu cầu các công ty chế biến thực phẩm phải liệt kê các chất béo no này.
Thực trạng: Tuy không thấy ghi trên nhãn của các công ty lớn nhưng ở các nhà hàng, tiệm ăn, nó vẫn hiện diện ở các món rán cần nhiều dầu. Một khe hở khác: Nếu một sản phẩm chứa không tới nửa gram chất béo no trong một khẩu phần ăn thì nhà sản xuất sẽ được phép dán nhãn hàng của họ không chứa chất này.
Sử dụng khác: Chỉ “vỗ béo” cho các bác sỹ tim mạch.
Sản phẩm thay thế: Dù một số dầu ăn khác được dùng thay thế nhưng thông dụng nhất là loại dầu cọ.
9. Muối hạt
Bản chất: Nếu cắt giảm một nửa lượng muối tiêu thụ tại gia sẽ cứu được 100.000 mạng người mỗi năm. Chất azodicarbonamide của muối sẽ phân hóa thành các loại hóa chất gây ung thư.
Thực trạng: Các công ty đang loại bỏ muối nhưng tiến hành rất chậm chạp (thương hiệu Chef Boyardee hơn 5 năm trời mới cắt giảm được 35% muối).
Sử dụng khác: Muối còn có tác dụng làm tăng độ đậm đặc trong các dung dịch khoan ở những quốc gia dầu khí và được dùng trong quá trình xử lý kim loại, giấy và bột gỗ.
Sản phẩm thay thế: Tuân thủ chế độ ăn uống DASH, là chế độ tập trung vào việc cân bằng giữa việc tiêu thụ trái cây, rau quả, các sản phẩm từ sữa ít chất béo, ngũ cốc, cá, gia cầm và các loại hạt.
10. Phẩm màu đỏ son
Bản chất: Chất nhuộm này được chiết xuất từ loài rệp son, nghĩa là người ta nghiền con côn trùng này để lấy phẩm nhuộm màu đỏ rực như son.
Thực trạng: Năm 2012, Starbucks đã không còn dùng chất này. Nhờ những người ăn chay món phụ gia rệp nghiền này cũng bị loại bỏ khỏi một số thực phẩm. Đối với một số người phẩm son đỏ sẽ gây dị ứng.
Sử dụng khác: Làm ra màu đỏ thắm phục vụ giới hội họa ở Mexico thời tiền Hispanic.
Sản phẩm thay thế: Starbucks cho biết đã phát triển một loại phẩm màu gốc cà chua để làm sốt dâu trông đỏ hơn.
11. Xi-rô bắp nồng độ đường fructose cao
Bản chất: Bốn thập kỷ qua, dân chúng nước Mỹ không thể thực hiện giảm cân được là vì chất này.
Thực trạng: Một số công ty cũng đã thay thế chất này nhưng quanh đi quẩn lại cũng chỉ bằng những chất na ná như đường, xi-rô gạo, xi-rô lúa mạch... giúp giảm béo phần nào.
Những thông tin về các chất phụ gia trong thực phẩm chỉ được nhiều người biết đến từ khi có Internet. Cũng nhờ Internet làm phương tiện chuyển tải, các nhà hoạt động sức khỏe môi trường mới có thể dễ dàng phổ biến danh sách những chất phụ gia gây hại hiện diện trong các món ăn. Những tên tuổi kinh doanh ẩm thực thế giới như Big Food, Whole Foods, Wal-Mart hay Kroger đã tuyên bố loại bỏ một số lượng chất phụ gia ra khỏi cửa hàng của mình.
Dưới đây là 11 chất phụ gia có mặt trong danh sách ấy:
1. Chất BHA hay BHT
Bản chất: Những món ăn vặt như khoai tây chiên thường được chế biến bằng dầu thực vật. Chất dầu này có thể có mùi hôi sau khi khoai chiên được đóng gói. Quá trình ấy được gọi là ô-xy hóa. BHA và BHT là những chất chống ô-xy hóa.
Thực trạng: Chất BHA (butylated hydroxy anisole) và BHT (butylated hydroxy toluene) có nguy cơ gây bệnh ung thư nhưng vẫn còn được dùng hợp pháp trong thực phẩm. Tuy nhiều công ty đã loại bỏ chúng ra khỏi thực phẩm đóng gói của họ nhưng những chất này vẫn còn hiện diện ở một số món ăn.
Sử dụng khác: Dùng trong các sản phẩm hóa dầu, cao su, mỹ phẩm.
Sản phẩm thay thế: Tocopherols, trên nhãn thực phẩm ghi là vitamin E.
2. BVO (Dầu thực vật chứa bromine)
Bản chất: Đây là chất điện giải giúp các phân tử hương vị trong nước giải khát đóng chai tan đều mà bạn không cần phải lắc lon trước khi uống. Tuy nhiên, uống quá nhiều nước giải khát chứa chất này sẽ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, gây ra chứng bất lực và giảm ham muốn ở nam giới.
Thực trạng: Gần đây, công ty nước uống thể thao Gatorade đã tuyên bố ngưng sử dụng BVO.
Sử dụng khác: Bromine có trong thuốc xịt mũi, chất chống cháy, thuốc nhuộm tóc, thuốc diệt côn trùng và trong các hóa chất tắm nóng.
Sản phẩm thay thế: Chất nhũ hóa Sucrose acetate isobutyrate.
3. Chất Diacetyl
Bản chất: Phản ứng tự nhiên của chất này khiến bắp nổ trong lò vi sóng có hương vị bơ thơm lựng. Ăn thì ngon nhưng hít thở nó lại không lợi cho sức khỏe. Công nhân làm trong nhà máy chế biến bắp nổ có chất này dễ bị bệnh đường hô hấp.
Thực trạng: Những thương hiệu sản xuất bắp nổ có tiếng đã thôi không dùng chất diacetyl này nữa. Bang California (Mỹ) cũng đã đưa ra dự luật cấm chất này.
Sử dụng khác: Làm chất phụ gia lên men trong công nghiệp sản xuất bia.
Sản phẩm thay thế: Nhiều công ty lớn vẫn chưa tiết lộ họ thay diacetyl bằng gì nhưng các nhà nghiên cứu đã xác định một số chất thay thế cũng tiềm ẩn nguy cơ có hại tương tự.
4. Chất Dimethylpolysiloxane
Bản chất: Nếu thả khoai tây chiên vào dầu nóng sẽ làm dầu sủi bọt khí. Chất Dimethylpolysiloxane là hóa chất gốc silicone chống tạo bọt giúp tăng tuổi thọ sử dụng cho dầu ăn. Nhiều loại thực phẩm dùng chất phụ gia này từ giấm đến sô-cô-la, kẹo cao su...
Thực trạng: Các chuyên gia FAO và WHO cho rằng nguy cơ gây độc của chất này thấp.
Sử dụng khác: Nó còn được dùng để chế biến nhựa dẻo silly putty làm đồ chơi trẻ em, dùng trong mỹ phẩm, dầu gội đầu và keo trét.
5. Chất nhuộm nhân tạo
Bản chất: Hầu hết thực phẩm bán ở châu Âu đều chứa phẩm màu nhân tạo nhưng có đính nhãn cảnh báo nguy cơ gây tăng động ở trẻ em. Người tiêu thụ Mỹ cũng đã quan tâm đến vấn đề này.
Thực trạng: Hãng thực phẩm Kraft của Mỹ đã quyết định loại phẩm nhuộm này ra khỏi các công thức chế biến phô-mai và maccaroni. Cùng với động thái ấy là các hãng Frito-Lay, General Mills và thương hiệu súp gà Chik-Fil-A.
Sử dụng khác: Dùng trong công nghiệp dược, mỹ phẩm, kính áp tròng và chỉ khâu.
6. Chất can-xi Propionate
Bản chất: Loại chất bảo quản dùng trong bánh mì và bánh cuộn.
Thực trạng: CSPI (Trung tâm khoa học lợi ích cộng đồng) đưa chất này vào danh sách an toàn. Nhưng một số thương hiệu bánh dùng bột mì lên men (cultured wheat flour) để thay thế.
Sử dụng khác: Người ta cũng dùng chất này để bảo quản thuốc lá, chế biến cao su tổng hợp
7. Chất Ka-li Sorbate
Bản chất: Đây là loại chất bảo quản rất phổ biến, giúp ngăn cản sự phát triển của men, nấm mốc trong sữa chua, phô-mai, mứt, bánh ngọt và thịt bò khô.
Thực trạng: CSPI đưa nó vào danh sách an toàn nhưng một vài thương hiệu kinh doanh sữa chua như Chobani đã mạnh dạn không dùng nó.
Sản phẩm thay thế: Trong nỗ lực phát triển “nhãn sạch”, một số nhà tham vấn đã đề xuất loại bỏ chất này ra khỏi dầu trộn xà-lách rồi thêm dòng chữ “trữ lạnh sau khi mở” lên nhãn.
8. Chất béo no
Bản chất: Chất béo no (transfat) thường có trong dầu thực vật đã được hydro hóa một phần. Nó làm giảm lượng cholesterol tốt và tăng cholesterol xấu. Từ năm 2006, phía chức trách đã yêu cầu các công ty chế biến thực phẩm phải liệt kê các chất béo no này.
Thực trạng: Tuy không thấy ghi trên nhãn của các công ty lớn nhưng ở các nhà hàng, tiệm ăn, nó vẫn hiện diện ở các món rán cần nhiều dầu. Một khe hở khác: Nếu một sản phẩm chứa không tới nửa gram chất béo no trong một khẩu phần ăn thì nhà sản xuất sẽ được phép dán nhãn hàng của họ không chứa chất này.
Sử dụng khác: Chỉ “vỗ béo” cho các bác sỹ tim mạch.
Sản phẩm thay thế: Dù một số dầu ăn khác được dùng thay thế nhưng thông dụng nhất là loại dầu cọ.
9. Muối hạt
Bản chất: Nếu cắt giảm một nửa lượng muối tiêu thụ tại gia sẽ cứu được 100.000 mạng người mỗi năm. Chất azodicarbonamide của muối sẽ phân hóa thành các loại hóa chất gây ung thư.
Thực trạng: Các công ty đang loại bỏ muối nhưng tiến hành rất chậm chạp (thương hiệu Chef Boyardee hơn 5 năm trời mới cắt giảm được 35% muối).
Sử dụng khác: Muối còn có tác dụng làm tăng độ đậm đặc trong các dung dịch khoan ở những quốc gia dầu khí và được dùng trong quá trình xử lý kim loại, giấy và bột gỗ.
Sản phẩm thay thế: Tuân thủ chế độ ăn uống DASH, là chế độ tập trung vào việc cân bằng giữa việc tiêu thụ trái cây, rau quả, các sản phẩm từ sữa ít chất béo, ngũ cốc, cá, gia cầm và các loại hạt.
10. Phẩm màu đỏ son
Bản chất: Chất nhuộm này được chiết xuất từ loài rệp son, nghĩa là người ta nghiền con côn trùng này để lấy phẩm nhuộm màu đỏ rực như son.
Thực trạng: Năm 2012, Starbucks đã không còn dùng chất này. Nhờ những người ăn chay món phụ gia rệp nghiền này cũng bị loại bỏ khỏi một số thực phẩm. Đối với một số người phẩm son đỏ sẽ gây dị ứng.
Sử dụng khác: Làm ra màu đỏ thắm phục vụ giới hội họa ở Mexico thời tiền Hispanic.
Sản phẩm thay thế: Starbucks cho biết đã phát triển một loại phẩm màu gốc cà chua để làm sốt dâu trông đỏ hơn.
11. Xi-rô bắp nồng độ đường fructose cao
Bản chất: Bốn thập kỷ qua, dân chúng nước Mỹ không thể thực hiện giảm cân được là vì chất này.
Thực trạng: Một số công ty cũng đã thay thế chất này nhưng quanh đi quẩn lại cũng chỉ bằng những chất na ná như đường, xi-rô gạo, xi-rô lúa mạch... giúp giảm béo phần nào.
Nguồn: phunu8.vn
Sử dụng mỹ phẩm lậu coi chừng hại thân
